Người Dao Sín Pao Chải duy trì và phát triển nghề truyền thống

Nghề đan của thôn Sín Pao Chải có từ rất xa xưa, ngay cả những người có tuổi trong thôn chỉ nhớ, từ bé đã được người lớn truyền dạy, cho theo học nghề. Ban đầu là để tự làm ra những vật dụng phục vụ sản xuất, đời sống của mỗi nhà, rồi mang bán ở các chợ phiên cũng có thêm thu nhập. Nếu những nơi khác, làng nghề truyền thống chủ yếu do phụ nữ làm thì ở Sín Pao Chải, nghề đan mẹt là do nam giới làm. Trẻ em từ 6 đến 7 tuổi đã học vót nan, những người thợ có tay nghề cao thì truyền kinh nghiệm cho người trẻ. Ở Sín Pao Chải, làng nghề làm được nhiều thứ, nhưng chủ yếu là mẹt và nia, những vật dụng cần thiết với mỗi nhà. Tuy chỉ là nghề phụ, tranh thủ làm lúc nông nhàn, khi mưa, nắng không đi làm nương, làm ruộng được. Nhưng vài năm nay, thị trường tiêu thụ tốt, người dân Sín Pao Chải tích cực mở rộng nghề.

Người dân thôn Sín Pao Chải đang tích cực mở rộng nghề

Ông Ly Chẩn Ngán, thôn Sin Pao Chải cho biết: "Cái này bán dễ lắm, có mấy chục hay mấy trăm cái họ cũng về thu mua hết. Tầm tháng 7 tháng 8, nhu cầu cần nia, mẹt để quạt lúa tăng, mình đi bán cón được tới 100.000 đồng một cái".

Thông thường, việc đan mẹt được làm theo từng công đoạn. Ví dụ như hôm nay chẻ nan, ngày mai đan phên mẹt, một ngày làm cạp mẹt rồi mới tới công đoạn hoàn thành. Xong xuôi, mẹt được mang phơi nắng, hong trên gác bếp cho thêm bền. Ở Sín Pao Chải, người thợ giỏi mỗi ngày có thể đan được 15 - 20 phên mẹt. Những khi tập trung vào việc đan nhiều, tính ra một người có thể đan xong tới 2, 3 chiếc mẹt. Với giá bán lẻ 70.000 - 100.000 đồng/cái, nghề làm mẹt đã giúp nhiều gia đình ở Sín Pao Chải  có thêm nguồn thu nhập. Nguyên liệu được lấy ngay từ những cánh rừng vầu, rừng nứa của thôn, do vậy, khi làng nghề phát triển, bà con cũng có ý thức hơn trong việc bảo vệ rừng. Ông Lý Quang Vinh, Trưởng thôn Sín Pao Chải cho biết: "Hàng tuần hàng tháng cũng phải đi tuần tra trong rừng để bà con không phá rừng làm nương rẫy, phải giữ rừng vầu để tạo nguồn nguyên liệu cho nghề đan mẹt trong thôn. Với diện tích rừng của thôn thì cũng không đủ được cũng phải lấy sang những cánh rừng khác, nhưng phải đi hơi xa".

Theo chính quyền địa phương, để phát triển nghề bền vững, bà con có ý thức bảo vệ rừng là rất tốt. Nhưng nguồn nguyên liệu khai thác từ khu rừng của thôn có hạn, do vậy, xã đang khuyến khích bà con dành thêm đất để trồng vầu và cây mây. Nghề đan mẹt ở Sín Pao Chải được chính quyền địa phương quan tâm, khuyến khích phát triển, đem lại thu nhập thêm khá ổn định cho các hộ dân. Hiện trong thôn Sín Pao Chải có 48 hộ dân thì có 42 hộ thường xuyên tham gia làm nghề. Chính quyền xã cũng đang triển khai các bước để trình tỉnh sớm công nhân Sín Pao Chải là làng nghề truyền thống theo mong muốn của bà con.

Với chất lượng sản phẩm làm ra đẹp và chắc chắn, những chiếc mẹt của người dân Sín Pao Chải được người sử dụng ưa chuộng. Hàng năm, tổng số lượng sản xuất của làng nghề truyền thống này đạt trung bình khoảng 40.000 sản phẩm, giá bán từ 70.000- 100.000 đồng/chiếc, vừa tạo thêm việc làm, vừa giúp cho các hộ dân trong thôn có thêm thu nhập, nâng cao đời sống. Với tiềm năng và khả năng phát triển sản xuất các sản phẩm may tre đan của mình, Làng nghề truyền thống Sín Pao Chải, xã Thanh Bình, huyện Mường Khương đang khẳng định sự phát triển bền vững, trở thành sản phẩm đặc thù trong chương trình “mỗi xã một sản phẩm“.

An Hồng