Laocaitv.vn - Lễ hội nhảy lửa là một nét sinh hoạt văn hóa tinh thần hết sức phong phú và độc đáo của đồng bào Dao đỏ và tiếp tục được duy trì tổ chức vào tối ngày 8/3/2024, tại sân vận động trung tâm huyện. Đây là hoạt động chính nằm trong khuân khổ Festival Cao nguyên trắng Bắc Hà “Nghiêng, say mùa xuân’ năm 2024, hứa hẹn là điểm đến hấp dẫn của du khách.
Trên cơ sở thành công của các lễ hội trước, năm 2024, UBND huyện Bắc Hà giao cho Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông huyện phối hợp với UBND xã Nậm Đét tổ chức lễ hội này. Ông Chấu Seo Sẻng, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao và Truyền thông huyện cho biết: “Trung tâm đã hoàn thiện kịch bản tổ chức lễ hội, chuẩn bị sân bãi, trang thiết bị kỹ thuật âm thanh, ánh sáng, truyền thông, phục vụ hậu cần… chủ động phối hợp với UBND xã Nậm Đét lựa chọn nghệ nhân tham gia luyện tập. Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị đã cơ bản, sẵn sàng cho lễ hội hấp dẫn này”.
Đặc sắc lễ hội nhảy lửa của người Dao đỏ xã Nậm Đét, huyện Bắc Hà.
Nghệ nhân Bàn A Ton, xã Nậm Đét cho biết lễ nhảy lửa của người Dao đỏ thường được tổ chức vào dịp cuối năm và đầu xuân, với ý nghĩa lửa mang lại sự ấm áp, mừng cho một vụ thu hoạch hoa màu vừa kết thúc và cầu thần linh phù hộ cho dân tộc sự an khang thịnh vượng cũng như xua đuổi tà ma, bệnh tật, đem lại mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi. Đây là nghi lễ truyền thống của một số dân tộc miền núi phía Bắc; trong đó, có người Dao đỏ ở xã Nậm Đét, huyện Bắc Hà. Lễ hội được tổ chức theo quy mô hộ gia đình khi có người con, cháu vừa làm xong lễ Cấp sắc. Đây là lễ hội truyền thống lớn, quan trọng hàng đầu trong năm của người Dao đỏ, mang nhiều nét văn hóa truyền thống độc đáo, kỳ lạ.
Lễ hội nhảy lửa đã trở thành thương hiệu hấp dẫn du khách.
Trong phần nghi lễ của người Dao đỏ thì vật phẩm dâng cúng không thể thiếu các loại như: Cơm, gạo, rượu, gà luộc, nước suối, vải mộc màu trắng, hương, tiền làm bằng giấy bản, đèn hoặc nến… Tất cả các sản phẩm được trưng bày trên một bàn gỗ dài. Ngay giữa sân, một đống củi to đã được thanh niên mang đến, xếp gọn gàng.
Khi đống củi đã trở thành một đống than hồng rừng rực cháy, thầy cúng bắt đầu làm nghi lễ. Niên phụ lễ và bài cúng thần lửa được cất lên bằng những câu cầu may cho một năm mới, một cuộc sống bình yên, hạnh phúc, cầu mong “mưa thuận, gió hòa”, muôn nhà khỏe mạnh. Cầu mong thần lửa mang hơi ấm của mình về sưởi ấm dân làng, về vui cùng lễ hội. Những thanh niên tham gia nhảy lửa sẽ ngồi quanh thầy cúng và đây cũng chính là thời điểm quyết định những thanh niên này có tham gia nhảy lửa được hay không. Khi thầy cúng bắt đầu đọc tên của tất cả những người tham gia nhảy lửa gồm 10 chàng thanh niên được chọn tham gia nhảy lửa đã ngồi “hầu lễ” từ đầu buổi lễ.
Trong lúc chủ lễ cầu khấn, cũng là lúc người phụ lễ dùng một gióng vầu tre đã được chuẩn bị từ trước, được chẻ đôi, cầm chặt vào nhau như chưa hề chẻ ra, gieo xuống bàn hay xuống đất. Khi hai mảnh tre hay vầu cùng ngửa, hoặc cùng sấp thì cũng có nghĩa là thần lửa đã đồng ý về vui cùng dân bản, còn nếu một sấp, một ngửa thì phải xin lại, đến khi được thì thôi.
Các trai bản thể hiện sự dũng cảm, tài năng qua màn nhảy lửa độc đáo.
Nghệ nhân Bàn A Ton, chủ lễ hội nhảy lửa cho biết, theo phong tục của người Dao đỏ, 10 chàng trai này sau khi được cấp sắc xong phải tham gia nhảy và tắm lửa, “gọi hồn”, tìm sư phụ phù hộ, học phép. Trước khi nhảy và tắm lửa, đặc biệt, họ phải giữ cho cơ thể sạch sẽ, kiêng bế con, đặc biệt là cấm kị quan hệ tình dục, ăn thịt chó trong 1 tháng.
Khi bắt đầu buổi lễ, người Thầy cúng mời gọi 3 lần liền các thầy tiền bối đến phù hộ giúp đỡ cho 10 người trò nhảy và tắm lửa. Thầy tiền bối nhập vào người trò, người trò đang ngồi ghế cạnh đống lửa, than hồng bỗng tay, chân run lẩy bẩy mỗi lúc một mạnh, một lúc đứng bật dậy nhảy xung quanh đống lửa. Thông thường thì từng người hay từng đôi một nhảy lửa, họ đi chân không trên đống than, họ nhảy, họ lăn vòng trên than hồng khi lửa còn lem lém bốc cháy theo từng bước chân của họ.
Kết thúc buổi lễ nhảy lửa, ông chủ lễ cầm con gà trống cùng rượu và giấy bạc đứng trước bàn thờ cầu khấn phù hộ cho những người tham gia nhảy lửa được khỏe mạnh, thông minh, học được nhiều phép, cúng giỏi, đủ đức, đủ tài để giúp đỡ mọi người, chữa bệnh, cưu mang dân nghèo, làm phúc cho thiên hạ. Phù hộ cho gia đình, dòng họ, đồng bào dân tộc Dao đỏ làm ăn phát đạt, phát tài, phát lộc, giàu sang, phú quý.
Ông Chấu Seo Sẻng, Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao và Truyền thông huyện nhấn mạnh, Lễ hội nhảy lửa là một nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc Dao Đỏ ở xã Nậm Đét. Đây là minh chứng cho sức mạnh, lòng dũng cảm của các chàng trai người Dao Đỏ. Hoạt động văn hóa độc đáo này mang đậm bản sắc rất hoang sơ, huyền bí đã và đang được huyện Bắc Hà quan tâm giữ gìn, bảo tồn và phát huy gắn với du lịch, tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo, sân chơi bổ ích, lý thú, hấp dẫn khách du lịch.
Tráng Xuân Cường
Bình luận
Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết