Trạm Thủy văn Bảo Yên gặp khó trong hoạt động đo lường, dự báo

Có thời điểm nước sông gần như cạn trơ đáy ảnh hưởng lớn tới công tác đo lường.

Trạm Thủy văn Bảo Yên là trạm thủy văn duy nhất của Đài Khí tượng Thủy văn Việt Bắc đặt trên sông Chảy được xây dựng vào đầu những năm 70 của thế kỷ trước. Chuỗi số liệu quan trắc trong nhiều thập kỷ qua đã góp phần quan trọng trong phòng, chống thiên tai và phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là việc vận hành hồ thủy điện Thác Bà, đồng thời kết nối dữ liệu để đánh giá, dự báo tình hình thiên tai, bão lũ trên sông Hồng. Tuy nhiên, những năm gần đây, do ảnh hưởng của việc tích nước ở thượng nguồn phục vụ hoạt động của các thuỷ điện nên nên dòng chảy trên sông đã mất tính tự nhiên. Hiện nay, có thời điểm nước sông gần như cạn trơ đáy, nước lên xuống cũng rất cực đoan, có khi số liệu 2 lần đo dù chỉ cách nhau 1 - 2 tiếng nhưng lại chênh lệch hàng mét nước. Anh Trần Bá Hòa, Trạm trưởng Trạm Thủy văn Bảo Yên cho biết: "Trước kia chưa có thuỷ điện thì công việc đo lường thuận lợi hơn, vì dòng chảy là dòng chảy tự nhiên, nhưng bây giờ mực nước cạn thì anh em đều phải lội ra đo. Do ảnh hưởng của hồ chứa nên dòng chảy trên sông đã mất tính tự nhiên. Nếu không có thủy điện thì dù vào mùa khô, lượng nước trên sông vẫn rất ổn định. Còn hiện nay, có thời điểm nước sông gần như cạn trơ đáy, có thể lội qua dễ dàng và vào mùa lũ, nước lên xuống cũng rất cực đoan".

Vì mực nước cạn nên cán bộ Trạm Thủy văn Bảo Yên phải lội ra đo

Những số liệu quan trắc không phải của dòng chảy tự nhiên nên không thể căn cứ vào đó dự báo được dòng chảy theo lượng mưa. Các thiết bị đo độ bồi lắng phù sa cũng không thu thập được dữ liệu chính xác vì ngay cả mùa lũ, lượng phù sa đổ về cũng không đáng kể bởi phần lớn đã lắng lại ở các hồ chứa thượng nguồn. Ngoài ra, cách Trạm Thủy văn Bảo Yên khoảng 4 km về phía hạ lưu còn đang xây dựng thủy điện Phúc Long. Theo thiết kế, khi thủy điện này tích nước thì toàn bộ khu vực đo đạc của trạm thủy văn sẽ bị ngập đến mức báo động 1, không còn tính tự nhiên của dòng chảy nên mọi công tác đo đạc đều vô nghĩa. Ông Đinh Quang Hạnh, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Lào Cai cho biết: "Tính chính xác của công tác dự báo thì nếu đánh giá, sau khi thuỷ điện Phúc Long đưa vào sử dụng, toàn bộ hệ thống đo đạc của Trạm Thuỷ văn Bảo Yên gần như không có tác dụng nữa, bởi vì nó không còn tính tự nhiên mà nó lại nằm trong lòng hồ".

Việc xây dựng thủy điện đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của các trạm thủy văn trên địa bàn.

Các trạm thủy văn là công trình phòng chống thiên tai của quốc gia, nếu không quan trắc, thu thập được số liệu chính xác phục vụ công tác dự báo thiên tai, thì khi xảy ra tình huống bất ngờ sẽ gây hậu quả rất lớn. Do vậy, việc tham vấn ngành Khí tượng thuỷ văn trước khi quy hoạch, xây dựng các dự án thủy điện là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo công tác dự báo và phòng chống thiên tai.

Trung Kiên - Tuấn Nam