Thủ tướng: Đã có điều kiện cần và đủ để phát triển ngành hàng rau củ quả

 Yêu cầu lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương cần nhận diện rõ hơn các bất cập, Thủ tướng chỉ ra những tồn tại cần khắc phục như năng suất ngành hàng rau, củ, quả còn thấp; chất lượng, hiệu quả còn nhiều vấn đề đặt ra tại một số vùng, địa phương. Bên cạnh đó, thị trường vẫn chưa thực sự ổn định khi nông dân được mùa thì mất giá. Công nghệ sinh học, nhất là giống, cần phải được xem xét kỹ lưỡng hơn.

Nêu thực tế thất thoát sau thu hoạch còn cao, chiếm trên 30%, Thủ tướng chỉ ra vấn đề công nghệ cao gắn với chế biến còn nhiều bất cập. Điều đó cũng khiến trong 3,4 tỷ USD xuất khẩu thì giá trị xuất khẩu sản phẩm đã qua chế biến mới chỉ chiếm 8%, khiến giá trị gia tăng thấp.

Dẫn ra đánh giá của Ngân hàng Thế giới về chi phí logistic của Việt Nam thuộc nhóm đắt đỏ so với thế giới, Thủ tướng cũng đồng tình với các đại biểu về bất cập cơ sở hạ tầng, logistic khiến tính cạnh tranh sản phẩm của Việt Nam còn thấp. Chi phí vận chuyển logistics tính theo tỷ trọng GDP khoảng 18 đến 20%, gần gấp đôi so với các nền kinh tế phát triển và cao hơn 4% mức bình quân toàn cầu. Chỉ số năng lực logistics giảm gần 16 bậc, từ 48 năm 2014 xuống 64 năm 2016.

Cùng với việc yêu cầu các ngành giao thông vận tải, ngành công thương và các bộ, ngành nghiên cứu giải bài toán giảm chi phí logistics Thủ tướng cũng nêu một thực tế là chính sách về phát triển ngành rau củ quả chưa rõ nét. Do đó, sau diễn đàn này, Chính phủ và các bộ ngành sẽ có những giải pháp để đưa rau, củ, quả trở thành một ngành nông nghiệp mũi nhọn. 

Trong đó, Thủ tướng nhấn mạnh đến yếu tố thị trường đối với ngành hàng rau, củ, quả là rất quan trọng, trong đó, không chỉ xuất khẩu mà phải quan tâm cả thị trường trong nước.

Thủ tướng nói: “Thị trường to lớn về rau củ quả có chất lượng, có giá cả hợp lý, cùng với tiềm năng to lớn của Việt Nam nói chung, Đồng Tháp nói riêng, là một điều kiện cần và đủ để phát triển sản xuất. Và trong thực tế, trong một thời gian ngắn chúng ta đã mở ra nhiều thị trường tiêu thụ rau củ quả, nhất là năm 2017. Gần nhất là Mỹ tiêu thụ xoài của Việt Nam.

Chúng tôi, những người lãnh đạo của đất nước, đi đâu cũng chứng minh bằng chất lượng, mẫu mã, bằng giá cả của rau củ quả để tìm cách đưa ra thị trường nước ngoài cùng với nhà tư vấn và nhà tiêu thụ. Nhưng đặc biệt chúng ta cần chú trọng hơn nữa thị trường 100 triệu dân Việt Nam. Người dân Việt Nam có quyền hưởng những thực phẩm tươi, sạch để đảm bảo sức khỏe”.

Trên tinh thần đó, Thủ tướng chỉ đạo các cơ quan chức năng nắm chắc dự báo thị trường để tăng kim ngạch xuất khẩu bình quân trên 20%/năm để đến năm 2020 giá trị xuất khẩu đạt mục tiêu gần 5 tỷ USD. Và chìa khóa của sự thành công đó chính là chất lượng và giá thành sản phẩm để các bên tham gia chuỗi giá trị đều có lợi.

Để thực hiện các mục tiêu đó, Thủ tướng yêu cầu phải làm tốt công tác quy hoạch gắn với thị trường; phải hoàn thiện quy hoạch sản xuất nông nghiệp dài hạn gắn với yêu cầu của thị trường trong điều kiện biến đổi khí hậu. Cùng với đó là quy hoạch hạ tầng để giảm các chi phí vận chuyển, bao gồm cả chi phí logistics.

Trong quy hoạch, Thủ tướng nhắc lại chủ trương không phải tập trung tất cả cho lúa mà phải tính lại sản xuất, phát triển ngành hàng rau, củ, quả, thủy sản trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ chủ trì công bố quy hoạch các vùng sản xuất để các địa phương dựa vào đó triển khai. 

Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu cần hoàn thiện cơ chế chính sách đầu tư, bao gồm cả vùng nguyên liệu, nhà máy chế biến, khuyến khích phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để giảm bớt các tầng lớp trung gian. Đặc biệt là chính sách coi trọng doanh nghiệp, lấy doanh nghiệp là trung tâm, ưu tiên phát triển kinh tế tập thể, trong đó có hợp tác xã và tổ hợp tác.

Về tồn tại chi phí logistics còn cao mà các diễn giả nêu ra, Thủ tướng cho rằng, cần cải thiện nhanh chóng hơn dịch vụ logistics trong chuỗi giá trị ngành hàng rau, củ, quả nói riêng và nông nghiệp nói chung:

Thủ tướng nhấn mạnh: “Không đi mãi theo lối mòn sản xuất manh mún, tự phát, chạy theo năng suất sản lượng thấp, chất lượng kém, xuất khẩu thô, mà cần có cách làm mới bài bản hơn, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó có giảm chi phí vận tải, làm tốt nhất dịch vụ logistics. Nâng cao tính kết nối hiệu quả giữa sản xuất và thị trường, giảm các chi phí thương mại, hạ giá thành sản phẩm.

Tất cả các mệnh đề này đều gắn kết với nhau để có một sản phẩm cạnh tranh cho các nhà đầu tư, tiêu thụ. Chính vì thế, nông sản Việt Nam không những nhiều, tốt mà giá cả phù hợp với sự lựa chọn của thị trường”. 

Về mô hình sản xuất rau, củ, quả, Thủ tướng nhắc lại mô hình đã đề cập tại Diễn đàn nông nghiệp hữu cơ Việt Nam tổ chức mới đây, đó thu hút các nhà đầu tư lớn, có năng lực chế biến là rất quan trọng. Ngoài ra là các hợp tác xã, các tổ hợp tác, vận động nông dân và hộ gia đình với mô hình VAC cùng tham gia.