Đã xác định được nguyên nhân gây hư hại cây cối, hoa màu và dứa thối tại khu vực xã Bản Lầu (Mường Khương)

Tại cuộc họp báo, ông Lê Ngọc Dương, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai công bố Kết luận số 1489 của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh về nguyên nhân và chủ thể phát sinh ra chất thải làm cây cối, hoa màu bị cháy, táp lá và dứa bị thối tại khu vực xã Bản Lầu, huyện Mường Khương. Cụ thể, theo báo cáo số 174 ngày 27/4/2018, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai đã kết luận nguyên nhân làm cho cây cối, hoa màu bị cháy táp lá, dứa bị thối tại xã Bản Lầu, huyện Mường Khương, tỉnh Lào Cai là do lắng đọng Axit H₂SO₄, Đồng, khí SO₂. Về chủ thể phát sinh ra chất thải làm cây, hoa màu bị cháy, táp lá và dứa thối, đã xác định nguồn gốc phát sinh ra các chất thải, tạo thành các chất Axit H₂SO₄, đồng và khí SO₂ là từ Nhà máy luyện kim màu Lào Cai (thuộc Dự án mở rộng nhà máy luyện kim màu tại xã Bản Lầu, huyện Mường Khương) do Công ty cổ phần Tứ Đỉnh làm chủ đầu tư.

Quang cảnh buổi họp báo. (Ảnh: Phương Liên)

Cũng theo thông tin từ ông Lê Ngọc Dương, kết luận trên dựa vào các căn cứ cụ thể đó là: Dự án mở rộng nhà máy luyện kim màu Lào Cai tại xã Bản Lầu, huyện Mường Khương của Công ty cổ phần Tứ Đỉnh chưa đủ điều kiện đi vào hoạt động; toàn bộ công trình xử lý môi trường của dự án chưa được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh theo báo cáo đánh giá tác động môi trường và chưa được kiểm tra, xác nhận hoàn thành trước khi đi vào sử dụng. Trong giai đoạn từ tháng 6/2017 đến tháng 11/2017 và tháng 1/2018, mặc dù UBND tỉnh không cho sản xuất, nhưng công ty vẫn hoạt động liên tục với khối lượng tinh quặng đồng đầu vào tháng 11/2017 là trên 87 tấn/ngày, tháng 1/2018 là 116 tấn/ngày, làm phát sinh ra lượng khí thải SO₂ vượt quá khả năng xử lý của hệ thống xử lý khí thải. Quá trình sản xuất không có sự quan trắc, giám sát về môi trường theo quy định. Theo khảo sát thực tế, phạm vi cây cối, hoa màu và dứa bị thối, vị trí các mẫu có chỉ số đồng vượt quá ngưỡng cho phép đều phân bố gần nhà máy và dọc theo hướng gió chủ đạo từ nhà máy kéo dài theo hướng Tây và Tây Tây Bắc. Thời điểm cây cối, hoa màu bị cháy, táp lá dứa chết, thối quả trùng với thời điểm nhà máy sản xuất với khối lượng tinh quặng vượt mức tối đa 77 tấn/ngày. Đáng chú ý là từ khi nhà máy dừng hoạt động đến nay, cây cối, hoa màu và cây dứa đã phục hồi, sinh trưởng bình thường.

Theo lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh thì trong khu vực xã Bản Lầu và vùng lân cận chỉ có Nhà máy luyện kim màu Lào Cai của Công ty cổ phần Tứ Đỉnh là cơ sở sản xuất phát sinh ra các chất thải, tạo thành các chất Axit H₂SO₄, đồng và khí SO₂. Bên cạnh đó, phạm vi, diện phân bố và tính chất của hiện tượng cây trồng bị cháy, táp lá và dứa thối ở thời điểm cuối năm 2017 và đầu năm 2018 giống với sự việc xảy ra tháng 3/2017 mà Công ty đã nhận trách nhiệm.

Tại cuộc họp báo, đại diện phóng viên các cơ quan báo chí địa phương và Trung ương đóng trên địa bàn đã đề nghị làm rõ một số vấn đề. Cụ thể là với số tiền 14,2 tỷ đồng mà tỉnh đã ứng từ Quỹ bảo vệ môi trường để hỗ trợ người dân bị thiệt hại sẽ giải quyết như thế nào? Đại diện sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh khẳng định: Với những vi phạm đã nêu, ngành chức năng đủ căn cứ để lập biên bản vi phạm hành chính và ra quyết định xử phạt, yêu cầu Công ty cổ phần Tứ Đỉnh bồi thường, khắc phục hậu quả theo đúng quy định của pháp luật. Trả lời câu hỏi của báo chí về việc vì sao chậm công bố thông tin chủ thể nguyên nhân làm cây cối, hoa màu bị cháy, táp lá và dứa thối tại xã Bản Lầu, ông Lê Ngọc Dương, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh cũng khẳng định: Trong quá trình xác định nguyên nhân, Công ty cổ phần Tứ Đỉnh chưa hợp tác tốt với cơ quan chức năng, nên ngành chức năng mất rất nhiều thời gian để thu thập chứng cớ, xác minh. Về sự tồn tại của nhà máy tại khu vực này, lãnh đạo Sở Công thương, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh cũng thông tin: Chủ trương nhất quán của tỉnh là không để nhà máy tiếp tục hoạt động tại khu vực này; còn di chuyển như thế nào thì phụ thuộc vào sự hợp tác của công ty và yêu cầu bắt buộc là phải đảm bảo các yếu tố về bảo vệ môi trường.

Về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước liên quan đến vụ việc này, ông Vương Trinh Quốc, Chánh Văn phòng UBND tỉnh, người phát ngôn của tỉnh khẳng định, trong quá trình hoạt động của nhà máy, cơ quan chức năng đã thường xuyên tổ chức kiểm tra, phát hiện kịp thời sai phạm của nhà máy. Trong thời gian tới, theo văn bản chỉ đạo của tỉnh, các sở, ngành sẽ căn cứ chức năng nhiệm vụ của mình tiếp tục xử lý vi phạm của nhà máy.

Cũng tại buổi họp báo, ông Vương Trinh Quốc, Chánh Văn phòng UBND tỉnh, người phát ngôn của tỉnh đã công bố Văn bản số 3458 ngày 30/7/2018 của UBND tỉnh Lào Cai về việc tập trung triển khai thực hiện các nội dung liên quan đến nhà máy Luyện kim màu Lào Cai. Trong đó, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan, chính quyền địa phương tiến hành lập hồ sơ, trình cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm đối với Công ty cổ phần Tứ Đỉnh và các vấn đề liên quan theo đũng quy định pháp luật.

Phương Liên