Ngọt ngào hương cốm Khẩu Tan Đón

20:27 27-10-2021 |

Laocaitv.vn - Canh tác muộn hơn so với các giống lúa nếp thông thường, thời điểm này các thửa ruộng trồng nếp Khẩu Tan Đón của xã Thẳm Dương, huyện Văn Bàn mới bắt đầu chín vàng. Được mệnh danh là “Đệ nhất nếp”, sản phẩm cốm được bà con dân tộc Thái nơi đây làm từ giống lúa nếp cũng nức tiếng gần xa về độ ngọt, dẻo thơm với hương vị đặc trưng.

Những cánh đống lúa nếp Khẩu Tan Đón đang bắt đầu chín ở xã Thẳm Dương.

Gieo trồng 40 cân giống lúa nếp Khẩu Tan Đón, dự kiến năm nay gia đình chị Vi Thị Sơn, ở thôn Bản Ngoang thu hoạch được khoảng 1,5 tấn thóc. Thời điểm lúa đang bắt đầu khum ngọn, còn nguyên hương sữa thì cũng là lúc chị Sơn lựa cắt đem về làm cốm. "Vào mùa làm cốm, gia đình tôi phải dậy từ 5 giờ sáng để đi cắt từng bông lúa nếp. Cắt về lại phải chọn từng bông, bông nào lúa chín vừa mới làm được cốm ngon còn bông già thì không làm được, lúa vừa lấy về phải làm cốm luôn, để lâu thì hạt cốm không còn xanh ngon nữa", chị Vi Thị Sơn cho biết.

Chị em phụ nữ thực hiện các công đoạn để làm cốm.

Người Thái xã Thẳm Dương có nhiều cách để làm cốm, tuy nhiên để giữ được hương vị đậm đà, thơm ngọt, chị em thường chọn cách nướng thóc cho chín trên than hồng, sau đó mới đem ra tuốt và cho vào cối đá để giã. Khi hạt thóc được giã bẹp, tách giữa phần thân và vỏ thì đem sàng sảy kỹ lựa lại những hạt cốm xanh, dẻo ngon. Chị La Thị Phương, Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Thẳm Dương, huyện Văn Bàn nói: "Hiện, xã Thẳm Dương chúng tôi thành lập được 3 câu lạc bộ, mỗi câu lạc bộ từ 15 - 20 chị em, hàng năm tổ chức thu hoạch Khẩu Tan Đón tạo ra nhiều sản phẩm khác nhau như cốm, gạo, bánh chưng đen. Và sản phẩm cốm làm đúng vụ thì giá trị kinh tế cao hơn, mang lại thêm nguồn thu cho chị em phụ nữ".

Năm 2021, toàn xã Thẳm Dương có gần 100 ha lúa nếp Khẩu Tan Đón. Sản phẩm cốm Khẩu Tan Đón là một trong những biểu tượng văn hoá truyền thống độc đáo của người Thái xã Thẳm Dương. Việc gìn giữ và khai thác giá trị loại lúa nếp này cũng đang được chính quyền địa phương đặc biệt chú trọng với mục tiêu phát triển thành sản phẩm du lịch gắn với trải nghiệm trong thời gian tới.

Khẩu Tan Đón là sản phẩm gạo nếp đầu tiên trong cả nước được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chỉ dẫn địa lý vào năm 2018. Năm 2020, địa phương cũng đã xây dựng thành công thương hiệu sản phẩm OCOP 4 sao. Với giá bán ổn định từ 35 - 40.000 đồng/kg gạo nếp; 100 - 120.000 đồng/kg cốm, thương hiệu nếp dẻo thơm Khẩu Tan Đón đang mang lại giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Vân Anh - Ngọc Dương