Laocaitv.vn - Không chỉ giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc qua trang phục, tín ngưỡng, lễ hội... đồng bào Dao đỏ ở Văn Bàn còn giữ gìn bản sắc của mình thông qua nhiều nghề truyền thống, trong đó nghề làm men lá là một ví dụ.
Chị em phụ nữ cùng nhau chuẩn bị nguyên liệu và tham gia làm men lá rất hăng hái, vui vẻ.
Cũng giống nhiều hộ khác trong thôn, bao đời nay, gia đình ông Bàn Thừa Kim, thôn Nậm Miện, xã Thẩm Dương vẫn giữ nghề làm men lá. Không chỉ làm ra những quả men, hương vị rượu thơm nồng đặc trưng của núi rừng, làm men lá còn là cách để ông Kim giáo dục con cháu về cội nguồn dân tộc. Ông Bàn Thừa Kim, thôn Nậm Miện, xã Thẩm Dương, huyện Văn Bàn chia sẻ: “Phong tục dân tộc mình không thể bỏ qua được. Tìm thuốc mất nhiều ngày, làm quả men rất kỳ công. Mình nắm ra để chục ngày xong mới phơi khói, sau 3 tháng mới ủ rượu”.
Người Dao Văn Bàn làm men lá chỉ vào một ngày trong năm, đó là tết Thanh Minh. Đây là thời điểm giao thoa giữa xuân và hè, thuận lợi cho việc ủ và bảo quản men. Men lá của người Dao được kết hợp từ trên 20 vị thuốc tự nhiên. Công đoạn làm cũng khá công phu. Sau khi nguyên liệu được nghiền nhỏ, sẽ trộn lẫn với cám gạo, bóp nhuyễn bằng nước thuốc đun sôi để nguội. Quả men sau nặn sẽ được ủ khoảng 1 tuần đến 10 ngày, khi lên men được hong khô trên gác bếp và bảo quản.
Quả men sau nặn sẽ được ủ khoảng 1 tuần đến 10 ngày, khi lên men được hong khô trên gác bếp và bảo quản.
Men lá có thể bảo quản, sử dụng trong nhiều năm. Người Dao dùng men lá để nấu rượu gạo nếp. Vì vậy, khi chưng cất có mùi thơm đặc trưng, hoà quyện giữa dược liệu núi rừng với hương nếp đồng quê. Chị Lò Mùi Nghính, xã Thẩm Dương, huyện Văn Bàn tâm sự: “Cùng nhau chuẩn bị nguyên liệu, giã thuốc, trộn thuốc. Chúng tôi học làm men lá từ còn nhỏ, theo bố mẹ đi hái thuốc và ghi chép lại các khâu để học làm”.
Từ việc làm men lá phục vụ gia đình, gần đây, nhiều hộ dân đã làm để bán. Hội phụ nữ xã Thẩm Dương cũng thành lập tổ liên kết sản xuất, vận động hội viên tham gia cung cấp men lá và rượu men lá ra thị trường. Cấp uỷ, chính quyền khuyến khích bà con giữ gìn, phát huy nghề truyền thống. “Phát huy những bản sắc văn hóa dân tộc, cần quan tâm bảo tồn làng nghề. Như nghề men lá rất công phu, cầu kỳ. Bên trong đó là văn hóa ẩm thực của người Dao. Đưa men lá trở thành sản phẩm đặc trưng của người Dao nói riêng, xã Thẩm Dương nói chung”, ông Hoàng Giang Nam, Phó Chủ tịch UBND xã Thẩm Dương, huyện Văn Bàn nói.
Không chỉ duy trì nghề làm men lá, cộng đồng người Dao Văn Bàn còn giữ nghề rèn, hái thuốc tắm, thêu thùa, dần đưa nghề truyền thống thành sản phẩm hàng hóa, góp phần phát triển du lịch cộng đồng, tăng thu nhập./.
Nguyễn Cúc
Bình luận
Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết