Phát huy vai trò của người có uy tín trong bảo tồn giá trị bản sắc văn hóa dân tộc

Ông Thào A Chứ truyền dạy cho các em học sinh tại trường học trong giờ học ngoại khóa. 

Hơn 40 năm gắn bó với cây khèn, ông Thào A Chứ, thôn Sín Chải, xã Sín Chéng, huyện Si Ma Cai là một trong số ít người lớn tuổi tại địa phương biết thổi và múa các điệu khèn truyền thống của người Mông. Trước nguy cơ mai một của điệu khèn truyền thống, ông Thào A Chứ luôn đau đáu với tâm niệm, làm thế nào để gìn giữ, truyền dạy điệu khèn đến đông đảo lớp con cháu. Bởi vậy, trong những năm qua, ông Thào A Chứ đã tổ chức nhiều lớp dạy học khèn tại nhà, cũng như miệt mài đến các trường học tại địa phương để truyền dạy học sinh trong các giờ học ngoại khóa. Việc này không chỉ làm phong phú thêm các hoạt động ngoại khóa tại các trường học mà còn góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc. “Em theo học khèn của ông Chứ dạy từ năm lớp 6. Đến giờ em cũng đã biết thổi và múa nhiều bài rồi. Em thấy rất tự hào về truyền thống của dân tộc mình”, em Thào Văn Tuyến, học sinh lớp 9C, Trường PTDT Bán trú THCS Sín Chéng chia sẻ.

“Chàng trai người Mông trưởng thành là phải biết thổi và múa khèn, mình biết thì mình phải dạy lại cho con cháu. Tôi dạy cho các cháu ở nhà còn đến trường dạy nữa, giờ rất nhiều cháu biết thổi, múa khèn”, ông Thào A Chứ cho biết.

Am hiểu chữ viết của dân tộc, mỗi dịp nông nhàn ông Chảo Tờ Sài, thôn Ky Công Hồ, xã Tòng Sành, huyện Bát Xát lại cất công đến từng thôn bản để mở lớp dạy chữ Nôm Dao cho thanh thiếu niên tại địa phương. Việc làm thiết thực này, không chỉ giúp lớp trẻ biết đọc, biết viết chữ của dân tộc mình mà còn giáo dục lòng tự hào dân tộc, giúp các em thêm yêu mến, trân trọng và có ý thức trong việc kế tục, lưu truyền những nét văn hóa truyền thống của dân tộc. “Ngày xưa được ông cha truyền cho thì giờ tôi cũng muốn truyền dạy lại cho các cháu để chữ viết không bị mai một. Khi các cháu biết chữ rồi thì ngoài các bài dạy đạo lý làm người, cách cư xử với ông bà, cha mẹ thì tôi còn dạy các cháu các bài cúng, cấp sắc. Đó là những nét truyền thống không thể thiếu của người Dao đỏ”, ông Chảo Tờ Sài cho biết.

Ông Chảo Tờ Sài đến từng thôn bản mở lớp dạy chữ Nôm Dao cho thanh thiếu niên.

Hiện, tỉnh Lào Cai có trên 1.000 người có uy tín. Trong đó, đa số người có uy tín đều am hiểu và giữ vai trò nòng cốt trong việc khôi phục, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhờ đội ngũ am hiểu, trách nhiệm này, rất nhiều làn điệu dân ca, dân vũ, tiếng nói, chữ viết, làng nghề, trò chơi dân gian trên địa bàn tỉnh đã được khôi phục và phát triển. Ghi nhận vai trò, trách nhiệm của đội ngũ người uy tín trong việc gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, ông Hà Văn Thắng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai nhấn mạnh: “Thời gian qua, kết quả đáng mừng là tỉnh Lào Cai đã nâng cao được nhận thức của Nhân dân trong bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của 25 nhóm ngành dân tộc, đưa giá trị văn hóa thành những sản phẩm phát triển kinh tế, du lịch. Đặc biệt trong cộng đồng đã có sự truyền dạy từ thế hệ này sang thế hệ khác và người già làng, trưởng bản, những người có uy tín đã góp công rất lớn trong việc bảo tồn tri thức văn hóa dân gian”.

Khi đời sống phát triển, văn hóa đang có sự giao thoa mạnh mẽ thì những đóng góp của đội ngũ người có uy tín trong việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc là rất đáng ghi nhận. Bởi việc làm thiết thực này không chỉ giúp lớp trẻ thêm yêu mến, trân trọng nét văn hóa truyền thống của dân tộc mà còn giáo dục lòng tự hào, tinh thần tự tôn dân tộc.

Bài, ảnh: Vân Anh - Ngọc Dương