Trò chơi đánh yến nét đẹp văn hóa của dân tộc Tày

Cũng như nhiều vùng quê khác, mỗi khi Tết đến, Xuân về là đồng bào dân tộc Tày ở xã Hợp Thành, thành phố Lào Cai lại nô nức tổ chức lễ hội và các trò chơi dân gian, trong đó có trò chơi đánh yến. Tương truyền rằng, đánh yến có nguồn gốc từ câu chuyện về một chàng trai ở “Mường Trời”. Trong một chuyến du Xuân dưới hạ giới, chàng đã phải lòng một cô gái. Sau khi uống rượu say, chàng trai đã làm một quả yến để cùng cô gái giã rượu. Yến rất dễ làm, vật liệu cần chuẩn bị là những thứ thân thuộc, gắn bó với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của đồng bào gồm: Lá cọ, ống nứa tép, lông gà và một số đồ dùng khác. Đặc biệt để cho con yến đẹp, lông gà phải được chọn từ con gà trống, hoặc gà lôi rừng có hoa, làm sao tạo cho con yến khi đánh lên không trung có thể bay xa hay bay gần, phù hợp với người chơi. Làm yến không mất nhiều thời gian, chỉ trong vài phút, với bàn tay khéo léo của người phụ nữ dân tộc Tày thì chiếc Yến sẽ được thực hiện xong, sẵn sàng cho trận đấu. Chơi yến cũng được chia làm nhiều hình thức, có thể chơi tập thể đông người, hoặc 2 đội thi đấu với nhau. Chơi tập thể thì cả nam, nữ đứng thành vòng tròn trên một bãi đất bằng phẳng, người chơi cứ truyền cho nhau chiếc yến bằng bàn tay, cố gắng không để yến bị rơi. Còn thi đấu thì chia thành đội, mỗi đội đứng 1 bên đánh yến sang cho nhau, bên nào để yến rơi xuống đất nhiều thì sẽ là đội thua cuộc. Đội thua sẽ được “ thưởng rượu”  và hát giao duyên.

Ảnh: Minh họa (QueHuongOnline.vn)

Đánh yến không chỉ là trò chơi thể hiện được sự khéo léo, độ chính xác cao, khả năng phán đoán và sự điêu luyện của đôi tay của người chơi,mà đây còn là sinh hoạt văn hoá độc đáo của người Tày, là hình thức kết nối, tăng cường tính tập thể và tinh thần đoàn kết trong cộng đồng. Đánh yến cũng không chỉ là môn thể thao giải trí thông thường, mà còn mang màu sắc tâm linh và ẩn chứa những ý nghĩa  nhân sinh cao đẹp sau một năm lao động nặng nhọc, vất vả. Với rất nhiều ý nghĩa như vậy, vào những ngày vui Xuân đón tết, trò chơi dân gian đánh yến hay còn gọi là “Tức Mác Lẹ” luôn nhận được sự hưởng ứng của tất cả mọi người. Đây là dịp để mọi người xích lại gần nhau hơn với tinh thần thể thao vui vẻ, đoàn kết.

Khi mà những trò chơi dân gian đang có xu hướng bị mai một bởi sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, các trò chơi giải trí hiện đại, thì việc xã Hợp Thành cử các thành viên câu lạc bộ nghệ thuật bản sắc phối hợp với các nhà trường tổ chức dạy trò chơi dân gian cho cho các em học sinh, đồng thời duy trì tổ chức trò chơi này vào dịp Tết cổ truyền hàng năm càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết.

Cùng với trò chơi đánh yến mỗi khi tết, đến Xuân về, bà con các dân tộc trên địa bàn xã Hợp Thành còn có thêm nhiều trò chơi dân gian khác như: Chơi cờ người, đi cà kheo, bắn nỏ, bắn cung, kéo co… Ngày Xuân, từ các cụ cao niên, bậc trung niên, nam nữ thanh niên đến các em nhỏ với trang phục độc đáo nhiều màu sắc hoa văn kéo về các điểm vui chơi trong thôn, hòa mình vào các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc của đồng bào các dân tộc, đã tạo nên bức tranh sinh động, hấp dẫn cho mảnh đất nơi đây. Các trò chơi dân gian, trong đó có đánh yến đã thật sự trở thành một món ăn tinh thần để động viên bà con bước vào một năm mới vui tươi, phấn khởi hơn. Từ đó tạo động lực để bà con hăng say lao động sản xuất ngay từ những ngày đầu Xuân mới, với hy vọng về một cuộc sống đủ đầy hơn.

Mai Huệ