Laocaitv.vn - Là tộc người có lịch sử cư trú lâu đời tại Lào Cai, dân số hơn 4.000, người Hà Nhì đang lưu giữ được nhiều nghi lễ truyền thống mang giá trị bền vững. Trong phóng sự sau, chúng tôi gửi đến quý vị câu chuyện về phong tục giữ rừng của người Hà Nhì, với những cánh rừng nguyên sinh ở biên giới Bát Xát. Hiếm có cánh rừng nào được giữ vẹn nguyên như ở nơi đây, với nhiều cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi đã có trong Sách đỏ Việt Nam.
Trong mỗi thôn, bản người Hà Nhì ở Y Tý đều có các khu rừng thiêng bao bọc, chở che.
Từ nhỏ, Trưởng thôn Chu Che Xá được cha ông nhắc nhớ: Trong mỗi khu rừng đều có một vị thần trị vì, rừng, cây rừng, con thú trong rừng đều có đời sống riêng. Ngày Thìn đầu tiên của tháng Giêng hàng năm là ngày người Hà Nhì cúng thần rừng, cầu mong thần rừng che chở cho mọi người khỏe mạnh, ngô lúa đầy sân, gà lợn chật chuồng. "Người Hà Nhì bảo vệ rừng để lấy nước ăn, bảo vệ rừng để lấy nước làm ruộng bậc thang. Y Tý mà không có rừng thì khách du lịch sẽ đến rất ít. Vậy nên bảo vệ rừng đã ăn sâu vào trong máu thịt của đồng bào dân tộc chúng tôi", anh Chu Che Xá, Trưởng thôn Lao Chải, xã Y Tý, huyện Bát Xát chia sẻ.
Ngày Thìn đầu tiên của tháng Giêng hàng năm là ngày người Hà Nhì chuẩn bị làm lễ cúng thần rừng.
Người Hà Nhì xử phạt nặng việc phá rừng, phải trồng lại đúng cây đã phá và nộp phạt cho làng. Ai thấy rừng cháy không dập lửa, hoặc không báo kịp thời cho người dân cũng bị phạt. Tục lệ ấy được cả cộng đồng thôn bản cùng cam kết thực hiện. "Nhà nào cũng có ý thức giữ rừng. Ai vi phạm bị phạt lợn, gà để thôn báo cáo xin thần rừng tha thứ. Thôn, xã, rồi cán bộ kiểm lâm còn đến tận nhà vận động, tuyên truyền, yêu cầu không vi phạm", Nghệ nhân ưu tú Ly Seo Chơ, xã Y Tý, huyện Bát Xát cho biết.
Rừng mang lại nguồn nước ổn định cho bà con dân bản. Vậy nên sau nghi lễ tạ ơn thần nước, 145 hộ dân Lao Chải đã cùng khơi thông cống rãnh, quyết tâm bảo vệ, gìn giữ nguồn nước mát lành."Chúng tôi cầu mong cho nước chảy mãi không bao giờ ngừng để bà con có đủ nước sử dụng. Chúng tôi cũng phân công mỗi hộ 1 người thường xuyên ra vệ sinh nguồn nước để sử dụng an toàn, sạch sẽ”, anh Chu Che Xá, Trưởng thôn Lao Chải, xã Y Tý, huyện Bát Xát nói.
Niềm tin thiêng liêng trở thành tín ngưỡng, cả cộng đồng thôn bản cùng vào cuộc. Đây là cách người Hà Nhì ở Y Tý giữ gìn những cánh rừng nguyên vẹn vẻ huyền bí, hoang sơ và kỳ vĩ, trở thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn bậc nhất nơi vùng cao, biên giới Lào Cai.
Thanh Sơn – Xuân Anh – Huy Trường
Bình luận
Tối thiểu 10 chữ Tiếng việt có dấu Không chứa liên kết