Hướng tới phát triển bền vững cây ăn quả có múi

Bưởi Múc là một trong nhiều loại cây ăn quả được huyện Bảo Thắng tập trung mở rộng diện tích trong những năm qua. Năm 2012, xã Thái Niên mới có khoảng 20 ha bưởi Múc thì đến cuối năm 2019 đã tăng lên 185 ha, trở thành cây trồng chủ lực của địa phương. Mặc dù diện tích trồng bưởi Múc tăng nhanh, song mỗi năm giá lại giảm xuống. Năm 2015, giá mỗi quả bưởi Múc đạt trên dưới 40.000 đồng thì hiện chỉ còn khoảng 30.000 đồng. Nguyên nhân là do sản lượng tăng, trong khi nhu cầu thị trường bão hòa vì nguồn cung dồi dào. Cùng với đó, chất lượng quả không bằng sản phẩm cùng loại được trồng tại một số tỉnh khác nên người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn hơn.

Còn tại huyện Mường Khương, chỉ trong 5 năm, diện tích trồng quýt đã tăng gấp 5 lần, lên đến 650 ha. Năm 2019, sản lượng quả quýt đạt 1.600 tấn, mang lại thu nhập khá cao cho nhiều hộ nông dân. Bài toán đặt ra với cây quýt hiện nay là kiểm soát chất lượng giống, vùng trồng và quy trình chăm sóc. Trên thực tế, chỉ có số ít hộ dân đã được tập huấn, hướng dẫn quy trình trồng quýt theo tiêu chuẩn VietGAP và diện tích cũng không nhiều.

Cây ăn quả có múi mang lại giá trị kinh tế cao cho nông dân, nhưng cần có quy hoạch để đảm bảo phát triển bền vững.

Qua khảo sát thực tế, một số địa phương đang phát triển cây trồng có múi không theo định hướng quy hoạch, diện tích tăng nhanh, sản lượng tăng cao nhưng chất lượng không đồng đều, thậm chí nhiều loại quả có múi chất lượng chưa cao. Trong khi đó, sản phẩm chủ yếu tiêu thụ trong tỉnh dưới dạng quả tươi, chưa có sản phẩm được chế biến để tiêu thụ trong nước và xuất khẩu nên cây ăn quả có múi của tỉnh gặp khó khăn bởi thiếu nơi tiêu thụ.

Ông Ngô Quyền, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lào Cai cho biết: “Để phát triển cây ăn quả có múi thành hàng hóa và đảm bảo bền vững thì cần có quy hoạch để đảm bảo về điều kiện thời tiết khí hậu; tránh hiện tượng trồng theo phong trào, không theo quy hoạch sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của sản phẩm”.

Năm 2016, Lào Cai mới có khoảng 700 ha cây ăn quả có múi, nhưng đến nay đã đạt hơn 1.500 ha và dự báo sẽ tăng trong những năm tiếp theo. Sản lượng quả có múi hằng năm đưa ra thị trường đạt từ 3.000 đến 5.000 tấn, chủ yếu tiêu thụ trong tỉnh, bình quân đạt hơn 80 triệu đồng mỗi ha. Để phát triển bền vững cây ăn quả có múi thì điều tiên quyết là duy trì diện tích ở mức độ vừa phải, chỉ mở mới diện tích phù hợp với quy hoạch, chất lượng giống tốt; đồng thời, đẩy mạnh kết nối với các doanh nghiệp, HTX để cùng tham gia đầu tư từ khâu sản xuất đến thu hoạch, tăng cường kiểm tra giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và quy trình chăm sóc, đảm bảo có sản phẩm tốt nhất.

Ngọc Hà – Nông Quý